یادداشت | عقلانیت و خردورزی؛ ضرورت امروز جهان اسلام

خبرگزاری رسا ـ گروه بین‌الملل: جهان اسلام این روزها شاهد وضعیت بی‌سابقه‌ای از درگیری‌های مذهبی است. روزی نیست که در گوشه و کنار جهان عرب اختلافات عقیدتی و مذهبی به ایجاد تنش در جامعه اسلامی منتهی نشود. صاحبان اندیشه و قلم برای تحقق طرح و برنامه‌های کشورهای خارجی، از آموزه‌های دین بیشترین میزان سوءاستفاده را می‌کنند.

 اختلافات مذهبی، درگیری‌های دینی و عدم پذیرش نظر مخالف در مسائل اسلامی سبب شده تا نیرو و توان امت اسلامی به همراه ثروت‌های مادی و معنوی آن به جای خدمت به مصالح جهان اسلام، در خدمت دشمنان شریعت اسلامی به کار گرفته شود. نتیجه این اختلافات، ایجاد گروهک‌ها، جریان‌ها و مذاهب کوچک و بزرگی است که بیشترین آسیب را به اسلام وارد ساخته است.

تجزیه کشورهای اسلامی و از میان رفتن اتحاد و یکپارچگی امت اسلامی از مهمترین طرح‌های رژیم صهیونیستی در سال‌های اخیر برای سیطره بر منطقه است. رژیم صهیونیستی با ایجاد فرقه‌ها و نحله‌های مختلف دینی ـ مذهبی، کشورهای منطقه را به جان یکدیگر انداخته و با دمیدن در آتش جنگ، امت اسلامی را به جای متوجه ساختن به دشمن حقیقی خود یعنی اسرائیل، به دشمنان ساختگی معطوف ساخته است.

شاید در وهله نخست اینگونه به نظر برسد که جریان‌ها و نحله‌های مختلف اسلام‌گرایی که با رویکردی رادیکال تیشه به ریشه اسلام زده‌اند، نتیجه برداشت‌ها و قرائت‌های مختلف از نصوص دینی است اما حقیقت آن است که تمام این جریان‌ها از سوی کشورهای غربی به ویژه آمریکا مدیریت و هدایت می‌شوند.

تا مدت‌ها قبل بسیاری گمان می‌کردند که حاکمان برخی کشورهای عربی مسؤول پدید آوردن گروه‌های اسلام‌گرای رادیکالی هستند اما اندک زمانی بعد معلوم شد که طرح شکل‌گیری این گرو‌ها از مدت‌ها قبل از سوی استکبار جهانی پی‌ریزی شده و کشورهای عربی منطقه تنها زمینه را برای ظهور و بروز آنان مهیا کردند. کشورهای عربی به خیال آنکه با خوش خدمتی به آمریکا و اسرائیل، از خطر انقلاب‌ها و اعتراضات مردمی در امان خواهند بود، به سرعت طرح مبادلات تجاری، نظامی، سیاسی، اقتصادی میان خود و اسرائیل را یکی پس از دیگری در دستور کار قرار دادند. ثروت‌های نفتی و گازی کشورهای اسلامی بهانه خوبی است تا دولت‌های استکباری چشم طمع به اندوخته‌های امت اسلامی بدوزند.

تعصب کورکورانه مذهبی و اندیشه‌های افراطی، خطرناکترین نوع جهالت بشری است که امت اسلامی بدان گرفتار شده است. جهالت و تصلّب اندیشه‌ای که گاه با خود عنوان مقدّس را هم یدک می‌کشد، عقل، خرد و آزاد اندیشی را از در بن‌بست قرار داده و قتل، کشتار، ویرانی، خشونت، فلاکت، رنج و درد و آوارگی را برای امت اسلامی به ارمغان آورده است.

بهترین و سریعترین راهکار برای مقابله با طرح‌های استعماری مذهبی در امت اسلامی آن است که با آگاهی بخشی به جوانان، عقلانیت و خردورزی را در میان جوانان ترویج داده و مانع از وقوع آنان در دام اختلافات مذهبی شد. جوانان باید بدانند که اسلام، دین گفت‌وگو، استفاده از عقل و منطق و مجال دادن به اندیشیدن است نه دین جمود فکری و تصلّب اندیشه‌ای.

علمای سلف و بزرگان حکمت و اندیشه اسلامی، همواره منادیان اعتدال‌گرایی و میانه‌رویی بودند. اسلام دین میانه‌روی است و تنها با ندای اعتدال، تشریک مساعی و وحدت امت اسلامی می‌توان عقلانیت، حکمت و خردورزی را در جهان اسلام ترویج داد.

امت اسلامی باید در سلوک علمی و عملی خود از هرگونه افراط و تفریط پرهیز کرده و با حکمرانی عقلانیت اعتدالی، به جنگ اندیشه‌های افراطی رفته و با تعصبات کورکورانه به مبارزه برخیزند. علما، نخبگان و اندیشمندان وظیفه دارندتا از کرامت، عزّت، آزادی، استقلال امت اسلامی محافظت کرده و در بعد اندیشه‌ای و رفتاری، تمدنی شایسته جهان اسلام را رقم بزنند.